“Ar-Ge ve inovasyonu iş modelimizin ayrılmaz bir parçası sayıyoruz"
Dünya devlerinin inovatif ortağı olarak Ar-Ge ve inovasyonun Zorluteks’in en önemli gücü olduğunu söyleyen Ar-Ge Müdürü Murat Yıldırım, şirketin bu alandaki temel kaynağının Zorlu Grubu’nun toplum, çevre ve insan için değer yaratmaya odaklı, Ar-Ge, teknoloji ve inovasyondan beslenen kurum kültürü olduğunu söylüyor. Ürün geliştirirken her zaman tüketici deneyimini odak aldıklarını belirten Yıldırım, Zorluteks olarak 2025 yılında dünyada 475 milyar dolara ulaşması beklenen akıllı tekstil pazarında söz sahibi olmak istediklerini ifade ediyor.
Zorluteks’in katma değer yaratmasında önemli bir rol üstlenen Ar-Ge ve inovasyon konusundaki yaklaşımınız nedir?
Zorluteks olarak daha sürdürülebilir bir yaşam ve daha iyi bir geleceğin teknoloji, inovasyon ve Ar-Ge’nin aynı anda kullanılması ile mümkün olabileceğine inanıyoruz. İnovasyonun, yaşamı iyileştirici gücü sayesinde sürdürülebilirliği bir kavram olmaktan çıkarıp eyleme dönüştürdüğünü düşünüyoruz. Bugüne kadar hayata geçirdiğimiz sürdürülebilirlik uygulamaları ve yenilikçi ürünlerle, bu konuda Grubumuza her zaman örnek olduk. Zorlu Grubu’nun toplum, çevre ve insan için değer yaratmaya odaklı, Ar-Ge, teknoloji ve inovasyondan beslenen kurum kültürü bizim bu konudaki en temel kaynağımız. Ayrıca Ar-Ge faaliyetlerimizi yürütürken birçok ulusal ve uluslararası üniversite ile iş birliği gerçekleştiriyor, multidisipliner çalışmalar yürüterek farklı know-how birikimleri ile yaptığımız işin kalitesini artırıyoruz. Tekstil sektöründe bakanlık onaylı üç Ar-Ge ve Tasarım Merkezi’ne sahip ilk ve tek tekstil firmasıyız. Buradan aldığımız güçle sektörümüzde öncü bir rol üstleniyor, Ar-Ge çalışmalarındaki vizyon ve misyonumuzla her zaman bir adım önde olmayı hedefleyerek çalışmalarımıza devam ediyoruz.
Bu anlayış çerçevesinde, Zorluteks olarak Ar-Ge ve inovasyonu iş modelimizin ayrılmaz bir parçası haline getirmiş bulunuyoruz. Bu konuda bir noktanın altını çizmemiz gerekiyor. Biz, kapalı kapılar ardında, tüketiciden kopuk bir Ar-Ge anlayışına karşıyız. Yaklaşımımızın temel noktasını, tüketici deneyimine odaklı Ar-Ge ve inovasyon oluşturuyor. Bu anlayışla Ar-Ge’yi ve inovasyonu tüketicilerin beklentilerine çözüm üreten ve bu beklentileri yöneten bir anlayışla şekillendiriyoruz. Bizim yaklaşımımız tüketici deneyimine, pazarın dinamiklerini elde tutan “trendsetter”larla işbirliğine ve bizi yenilikçi kılacak ileri malzeme bilgisine yönelik araştırma ve deneyimlere dayanıyor. Bu yüzden sık sık tüketici araştırmaları yapıyoruz. Yaptığımız araştırmalarda tüketicileri dinliyoruz. Ar-Ge mühendislerimiz, aldığımız bu geribildirimlere göre ürün geliştiriyor. Tasarımcılarımız buna uygun tasarımlar yapıyor. Böylece tüketici içgörüsü ile şekillenen, son derece yenilikçi ürünler üretebiliyoruz.
Zorluteks’te Ar-Ge’ye yapılan maddi yatırımlardan söz eder misiniz?
Dünya devlerinin inovatif ortağı olarak Ar-Ge ve inovasyon bizim en önemli gücümüz. Tüketicilerin beklentilerini karşılayacak inovatif ürünleri geliştirip üretmek için sürekli yatırım yapıyoruz. Ar-Ge ve Tasarım Merkezlerimiz var. Ar-Ge Merkezimizde 80 mühendis çalışıyor. Ar-Ge’ye yılda 10 milyon TL yatırım yapıyoruz ve bunu artırma gayretindeyiz. Ulusal ve uluslararası destekli projelerimizle yatırımlarımız 2019 yılında da devam ediyor. Ulusal alanda toplamda 1.420.484 TL bütçeli 4 projemiz destekleniyor. Toplam 4 milyon TL bütçeli 7 projemizin ise halihazırda başvuruları yapılmış durumda. Uluslararası alanda proje başarı oranı yüzde 6 olan Horizon 2020 projeleri kapsamında 485 bin Euro bütçeli bir projemiz kabul edildi. İnovasyon temelli sürdürülebilir ürünler yaratmaya devam ediyoruz. Bu yıl Ar-Ge bütçesinde ve personel sayımızda yüzde 15’lik bir artış olacak. Yıl sonu itibarıyla patent ve tescil sayılarında yüzde 50’lik bir artış öngörüyoruz. Tüm bunlara paralel olarak, sürdürülebilir ürün kategorisinden gelen cirolarımızda da artış bekliyoruz.
Ar-Ge’de odaklandığınız özel alanlar var mı? Akıllı tekstil ürünlerinde ne aşamadasınız?
Artık her şey akıllı ve sürdürülebilir hale geliyor. Biz de bu akıllı dünyaya çözüm üreten bir Ar-Ge anlayışını tüm şirketimizde hâkim kılmak için çalışıyoruz. Bugün baktığımızda, yaşanan büyük dönüşüm ile birlikte moda, giysi ve tekstil sektörlerinin nano malzeme ve kaplama teknikleriyle buluşmasının ardından veri ve işlemciler ile bir araya gelmesi, çok büyük ve yeni bir pazarın kapısını aralıyor. Geleneksel tekstil teknolojisi ile malzeme bilimi, nano teknoloji, optik, sensör, aktuatör, micro işlemci ve iletişim teknolojilerinin entegre edilmesine yönelik yeni nesil uygulamalar başladı. Biz, Zorluteks olarak, 2025 yılında dünyada 475 milyar dolara ulaşması beklenen akıllı tekstil pazarında söz sahibi olmak için Ar-Ge çalışmalarına devam ediyoruz. Bu konuda dünya trendleri, “İletken tekstil yüzeyleri ve askeri tekstiller”, “Döngüsel ekonomi, geri dönüşüm” ve “Smart Home” ana başlıkları altında şekilleniyor. “Smart Home” kapsamında uzaktan ve cep telefonundan kontrol edilebilir perde sistemleri, askeri tekstil alanında dalgaları kalkanlama özelliğine sahip tekstil yüzeyleri, esnek sensörler ve e-tekstil üzerine birçok konuda ürün geliştirme çalışmalarımız devam ediyor. Döngüsel ekonomi ve sürdürülebilirlik çalışmalarında, tüm ürünlerimiz için LCA analizleri gerçekleştirilmekte. Biz de hammaddeden üretim teknolojilerine ve hatta sonrasında geri kazanım fırsatlarına kadar tüm gelişmeleri “Gelecek İçin Bugün” felsefesi altında yakından takip ediyoruz.
“Biz, kapalı kapılar ardında, tüketiciden kopuk bir Ar-Ge anlayışına karşıyız. Yaklaşımımızın temel noktasını, tüketici deneyimine odaklı Ar-Ge ve inovasyon oluşturuyor.”
Zorlu Tekstil’in katma değer yaratan yenilikçi ürünlerden bahseder misiniz?
Bu konuda halihazırda pazara sunmuş olduğumuz birçok ürünümüz var. "Kendini Temizleyen Stor ve Kumaş Perde"; “Serin Tutan Pike”; evlerin havasını tazeleyen ve etrafa hoş bir koku yayan “Misss Perde”; “Led Işıklı Perde”; “İçerik Üreten QR Kodlu Nevresim” gibi akıllı ve yenilikçi ürünlerimiz bu konudaki en güncel örnekler arasında yer alıyor. Diğer taraftan Global Organic Textile Standard (GOTS) sertifikasıyla Türkiye’de yüzde 100 organik ev tekstili ürünlerinin ilk üreticisi olarak tüketicilere uygun ürünler sunuyoruz. Bambu ağaçlarından elde edilen bambu elyafının cilde dost dokusu ile üretilen “TAÇ Bamboo” nevresim takımı koleksiyonu; negatif iyonlarla pozitif bir uyku deneyimi sunmaya yardımcı “TAÇ Ion Therapy” koleksiyonu; şehir siluetli ve depoladığı gün ışığı ya da ortam ışığını geceleri yansıtan “Glow City Nights” koleksiyonu; sokak stilini yaşam alanlarına taşıyan “TAÇ Graffiti” ve bebeklerin hassas cildi için özel üretilen “TAÇ Baby” koleksiyonu; elektromanyetik dalgaları kalkanma özelliğine sahip perde ve nevresimler; güç tutuşur perde koleksiyonu; hikâye anlatan nevresim “TaçStory”; engelsiz bir yaşam için engelli kişiler de dahil olmak üzere herkes için kullanımı kolay olan “Evrensel Tekstil” ürünleri bunlardan sadece birkaçı.
Bu yıl yeni inovatif ürünler eklenecek mi?
Evet, bu yıl da birçok yeniliğe imza atıyoruz. “Şarj Edilebilen Pilli LED’li Perde”; “Ortam Havasını Temizleyen Perde”; “Yelken Kumaşı”; “Outdoor Ürünler ve Tır Branda Kumaşı”; “Vücut Isısını Dengeleyeci Nevresim” ve “EKG Ritim Takip Sistemli Tişört” gibi birçok inovatif ürünü tüketicilerle buluşturacağız. Uyku esnasında kadın ve erkeğin konfor beklentilerini aynı üründe eşzamanlı olarak gerçekleştirebilecek ısıl konfor ve nem yönetimi yapan nevresim ürününü tüketiciye sunacağız. Teknik tekstil alanında, Türkiye’de ilk defa çevreci özelliklere sahip olarak geliştirilen “Tır Branda Kumaşı”, artırılmış mukavemeti ve kesilmeye karşı dayanıklılığı ile kumaşın güçlendirilmesi için yapılan yatay ve dikey şerit bant takviyelerini ortadan kaldıracak. Yine teknik tekstil alanında kambur balina yüzgecinden esinlenilerek geliştirilen patentli “Yelken Kumaşı” da, teknik tekstil ürünleri arasında dünyada ilk ve öncü bir konuma sahip.
“EKG Ritim Takip Sistemli Tişört”, günlük yaşam aktivitelerini ve elektrofizyolojik sinyal verilerini anlık olarak takip ederek vücuttan veri toplayan bir e-tekstil ürünü. Aynı zamanda kişinin konforu esas alınarak geliştirilen bu ürün, düşme gibi hallerde kişinin hareketsiz kalması veya nabzının belirlenen limit değerlerinin dışına çıkması durumunda, kullanıcının daha önceden belirlediği kişilere veya acil sağlık birimlerine uyarı bildiriminde bulunuyor. Tüm bu ürünlerimizin yanı sıra tüketiciyle buluşan Çek&Canlandır koleksiyonumuz ile, “Augmented Reality” (Artırılmış Gerçeklik) uygulamasını kullanarak lisanslı karakterleri büyük boyutlarda canlandırıp çocukların dünyasına eğlence katıyoruz.
Daha uzun dönemli baktığımızda, inovatif ürünler cephesinde bizi neler bekliyor?
Biraz önce ifade ettiğim gibi, pamuklu kumaşlardan ürettiğimiz “uyku ve konfor” odaklı ürünlerin yanı sıra polyesterden ürettiğimiz “enerji ve sensör” odaklı ürünlere yönelik çalışmalarımız olacak. Örneğin, uyku sırasında hareketlilik değişimlerini esas alarak uyku düzeni hakkında analiz yapıp mobil uygulama ile bilgi veren nevresim takımı; güneş enerjisinden faydalanarak enerji verimliliğine katkı sağlayacak fotovoltaik perdeler; hırsızlığa karşı güvenliği artırıcı tekstil sensörlü alarm perde; antialerjik ve tekrar yüklenebilme özelliğine sahip nevresimle sonsuz kullanım özelliği; medikal ürünler kapsamında tekstil sensörleriyle geliştirilen bası yaralarını (yatak yarası) önleyen yatak pedi ve savunma sanayiinde kullanılmak üzere elektromanyetik ve infrared kalkanlı kumaşlar, odaklandığımız diğer alanlar arasında yer alıyor. Bu gibi ürünlerden oluşan bir portföyü evlerden tüm yaşayan mekânlara ve hayatın her alanına taşımayı hedefliyoruz. Önümüzdeki birkaç yıl içinde perdelerin, gün içerisinde topladığı güneş enerjisi ile evimizi ısıtıp soğutabileceğini öngörüyoruz. Giyilebilir teknoloji dahil, akıllı tekstilin her alanında önemli Ar-Ge çalışmaları yapıyoruz.
Yenilikler sadece nihai ürün tarafında mı? Hammadde tabanlı inovasyon çalışmalarınız da var mı?
Tabii ki inovasyon ve Ar-Ge’yi sadece ürün eksenli yapmıyoruz. Hammaddeden verimliliğimizi artırmaya kadar birçok çalışmamız var. Elektromanyetik dalgaları yansıtan ev tekstilleri ve ısıl konfor sağlayan nevresim, hammadde tabanlı inovasyonlarımız arasında yer alıyor. “PES Screen Perde”, PVC içermeyen polyester elyafları kullanılarak geliştirildi. Çiftçilerin geçim ve refah seviyesini iyileştirmeyi hedefleyen “Better Cotton”dan ürün üretiyoruz. Bambu elyafından ve organik pamuktan elde edilen GOTS sertifikalı ürünlerimiz var. Doğal kristal poliol teknolojisiyle üretilen, cildin serin hissetmesini sağlayan “Serin Tutan Pike”, uyku sırasında vücut nemini dengeleyerek terlemeyi önlüyor ve uyku kalitesini iyileştirmeye yardımcı oluyor. Doğada yok olması uzun yıllar alan pet şişelerin ve sürdürülebilir tüketimi desteklemek adına polyester ipliklerin geri dönüştürülmesiyle tasarlanan “Reborn Perde”, birbirinden şık çizgileri, dayanıklı yapısı ve eşsiz kalitesiyle pencerelere yeni bir dokunuş kazandırıyor. “Refibra” endüstriyel pamuk atıklarından üretilen Tencel ipliği, geri dönüştürülmüş balık pullarından üretilen kolajen peptid amino asitleri ile viskoz lifi ve rejenere pamuk liflerinden üretilen nevresim koleksiyonlarını müşterilerimizin beğenisine sunuyoruz. Tüm bu çalışmaların yanında yeni ve sürdürülebilir hammadde arayışlarımızı, bu alanlarda çalışan “start-up”ları destekleyerek sürdürüyoruz. İleride çığır açacak yeni oluşumlar içinde bulunuyoruz.
“Avrupa Birliği Horizon 2020 programı çerçevesinde kabul edilmiş ilk projemiz olan RECLAIM projesi ile Zorluteks’te kullandığımız makine ve reçetelerin, yapay sinir ağlarıyla kontrol edilmesini hedefliyoruz.”
Zorluteks’te teknoloji, Endüstri 4.0 ve Ar-Ge ekseninde ne gibi yenilikler oluyor?
Tüm üretim süreçlerimizde online monitoring yapmaya yönelik çalışmalarımız devam ediyor. Bu amaçla makinelerin mevcut durumlarını, enerji sarfiyatlarını, kaynak tüketimlerini anlık olarak izleyebileceğimiz bir sistem tasarımı yapıyoruz. Bundan sonraki çalışmalarımız ise, makinelerin birbirleri ile iletişim halinde olacağı projelere yönelik olacak. Bu amaçla yapılan çalışmalara Horizon 2020 RECLAIM projesini, otomasyon yatırımlarını, temiz üretim projesini, dijital baskı yatırımlarını ve IT projelerini örnek gösterebilirim.
Horizon 2020 RECLAIM projesi, Avrupa’nın farklı ülkelerinden 22 şirket ve kurumun dahil olduğu bir Ar-Ge projesi. Bildiğiniz gibi sanayi sektöründe yüksek üretim kabiliyeti ve verimlilik, Endüstri 4.0 uygulamalarıyla her geçen gün daha da artıyor. Büyük veri analitiği, tahmine dayalı analitik ve model tabanlı tahminler ve tamamen veri ve süreçlere dayalı optimizasyon prosedürlerini çözüm olarak sunan Endüstri 4.0, makine ve ekipmanların ömrünün uzatılmasını sağlayarak, verimli bir şekilde kullanılmasına da imkân tanıyor. Endüstri 4.0’ın yarattığı bu çözümlerden faydalanarak döngüsel ekonomi de çığır açan uygulamalara odaklanıyor. Zorlu Tekstil Grubu’nun Avrupa Birliği Horizon 2020 programı çerçevesinde kabul edilmiş ilk projesi olan 12,5 milyon Euro’luk RECLAIM projesi ile Zorluteks’te kullandığımız makine ve reçetelerin, yapay sinir ağlarıyla kontrol edilmesini hedefliyoruz. Bu projeyi tamamladığımızda, sadece ülkemizde değil, dünyanın farklı ülkelerindeki tekstil şirketleri için de önemli bir Ar-Ge çalışmasına imza atmış ve sektörümüze bu konuda öncülük etmiş olacağız.
Ayrıca örgü-boya-sıvı kimyasal otomasyon yatırımımız tamamlandı. Bu sayede kimyasal hazırlama süreçlerini ortadan kaldırmış olduk. Proses sırasında kullanılacak
olan kimyasallar otomatik olarak makinelere dozajlanıyor. Aynı yatırımı apre dediğimiz bitim işlemi bölümüne de yapmayı planlıyoruz. Yatırımlar tamamlandığında, kimyasal süreçlerdeki insan faktörü ortadan kalkmış olacak. Ayrıca bir TÜBİTAK 1501 projesi önderliğinde enerji sarfiyatlarını, çevre atık yükünü ve kimyasal tüketimleri, geliştirilen yeni bir yazılımla tek bir ekrandan anlık izlenebilir hale getirdik.
Geleneksel baskı yöntemlerinde kullanılan malzemelerin yıkanarak temizlenme süreci dijital baskı teknolojisi için geçerli olmadığından, yaptığımız dijital baskı makinesi yatırımlarımızla daha az su tüketiyoruz. Bu teknikte desen dijital ortamda hazırlanarak doğrudan dijital baskı makinesine gönderiliyor ve ekstra şablon hazırlama işlemine gerek kalmıyor.
İnovatif ürünlerin ekonomik olarak getirisi nedir? Uzun dönemde bu gibi ürünlerin tüketicide karşılık bulması çok önemli. Bu konuda pazarlama ekiplerinden size ne gibi geri bildirimler geliyor?
Daha önce de ifade ettiğim gibi, biz tüketici deneyimine odaklı Ar-Ge ve inovasyon yaptığımız için bu konuda oldukça olumlu geri bildirimler alıyoruz. Örneğin, “Kendini Temizleyen Stor ve Kumaş Perde” ürünümüz satışa çıktıktan sonra sadece bir yıl içinde 15 milyon TL’lik satış rakamına ulaştı. 2018 yılında Zorluteks olarak katma değerli, sürdürülebilir ve inovatif ürün kategorisinde yaklaşık 52 milyon dolarlık bir ciro elde ettik. Bu da, gelecek adına oldukça iyi bir başlangıç. İnsanlar sürdürülebilir ve akıllı yaşamı benimsedikçe, bu tür ürünlere ilgi daha da artacaktır. Zaten son yıllarda yükselen iyi yaşam trendi bize bu konuda önemli ipuçları veriyor. Ar-Ge olarak biz de bu rakamlardan ve trendlerden güç ve cesaret alıyoruz.
