REHBER KÖPEKLER DERNEĞİ BAŞKANI NURDENİZ TUNÇER:
“Zorlu Center ile engelleri el ele aştık”
Rehber Köpekler Derneği işbirliğiyle 2016 hayata geçirilen “Zorlu’da Engel Yok” projesi, Zorlu Center’ı engelliler için de erişilmesi kolay ve sosyal hayata rahat bir şekilde katılım sağlayabilecekleri bir alan haline getirmeyi amaçlıyor. Tüm misafirler gibi görme engelli kişilerin de hiçbir engelle karşılaşmadan Zorlu Center'da keyifle vakit geçirmesini hedefleyen proje, Uluslararası Alışveriş Merkezleri Konseyi (ICSC) tarafından 2018 yılında önce Avrupa, 2019 yılında ise dünya çapında ödüle layık görüldü. Projenin nasıl doğduğunu ve görme engelliler için önemini, Rehber Köpekler Derneği Başkanı Av. Nurdeniz Tunçer ile konuştuk.
Öncelikle Rehber Köpekler Derneği ve çalışmaları hakkında bilgi verebilir misiniz?
Rehber Köpekler Derneği, 2014 yılında, Birleşik Krallık’ın bir önceki büyükelçisi Richard Moore’un eşi Maggie Moore ve Avukat Nurdeniz Tunçer’in önderliğinde kuruldu. Dernek, görme engelli bireyleri tamamen ücretsiz bir şekilde rehber köpeklerle bir araya getiren bir sivil toplum kuruluşu. Derneğin amacı, bağış yoluyla aldığı köpekleri rehber köpek olarak yetiştirmek ve uygun görme engelli ile eşleştirerek bir görme engellinin bağımsız hareketine destek olmak. Dernek, mama, eğitim, veterinerlik hizmetleri ve hukuki desteği tamamen bedelsiz bir şekilde temin ediyor. Ayrıca bir görme engellinin sosyal entegrasyonu bizim için çok önemli. Göremeyen kişinin bağımsız hareketi ve bununla ilgili erişilebilirlik çalışmalarımız bulunuyor. Rehber Köpekler Derneği, engelli hakları ve erişebilirlik konusunda çalışmalar yapıyor.
Engelleri, sosyal hayatta var olabildiğimiz kadar aşıyoruz. Bu noktada Zorlu Center, Rehber Köpekler Derneği’ne ve göremeyen kişilere müthiş bir destek veriyor. Alışveriş merkezine girdiğiniz anda görevlilerin sonsuz desteği, kullanılan teknolojik telefon uygulamaları, asansörlerdeki sesli sistem ve rehber köpekler için erişilebilirliği bizim için çok önemli. Aynı şekilde restoranlarda Braille alfabeli menü bulunması ve görevlilerin göremeyen kişilere nasıl davranacağını biliyor olması bizim için önemli unsurlar. Zorlu Center, Rehber Köpekler Derneği’nin merkez ofisine de sponsor oldu. Ayrıca göremeyen kişilerin hareketlilik testleri Zorlu Center’ın sağladığı imkânlarla, tahsis edilen ofis ve mekânlarda gerçekleştiriliyor.
Zorlu Center ile birlikte gerçekleştirdiğiniz “Zorlu’da Engel Yok” projesi nasıl doğdu? Proje kapsamında ne gibi çalışmalar yapıldı?
2015 yılında Rehber Köpekler Derneği, farkındalık yaratmak ve bu konudaki bilinirliğini artırmak için bir stant kurma talebinde bulundu. Zorlu Center, bu standı destek mahiyetinde tamamen bedelsiz olarak Rehber Köpekler Derneği’ne tahsis etti. Zorlu Center, göremeyen kişilerin bağımsız hareketi, sosyal entegrasyonu ve hayvan sevgisini artırmayı hedefleyen derneğimiz için ücretsiz ofis tahsis etti, seminer ve genel kurul toplantılarımız için toplantı salonlarını kullanmamız konusunda her zaman destek oldu. Bu şekilde bir destek almamızın en büyük avantajı, Zorlu Center’ın herkesin bildiği bir alışveriş merkezi olması, göremeyen kişilerin telefon uygulamaları sayesinde gideceği yeri rahat bulması, ayrıca otobüs, metrobüs ve metro gibi toplu taşıma araçlarına yakın olması. Herkesin kolaylıkla ulaşabileceği ve herkese uygun alışveriş seçeneklerinin olduğu Zorlu Center, sosyalleşme için ideal bir yer. Yaptığımız görüşmeler sonucunda, yönetimin Zorlu Center’ı engelsiz bir lokasyon yapma isteği ve heyecanı ile birlikte ortak çalışmalarımız başladı. 2016 yılında rehber köpek adaylarının Zorlu Center’a girişine izin verildi; aynı zamanda rehber köpekler alışveriş merkezinin içinde rahatça dolaşabilmeye başladılar. Sabancı Vakfı, bu çalışmalar sayesinde bizleri “Fark Yaratan” seçti.
Zorlu Center, Türkiye’de ilk defa resmi olarak rehber köpekleri ve rehber köpek adaylarını kabul eden bir alışveriş merkezi ve sosyal alan oldu. Rehber köpekler, sinemaya, konsere, operaya ilk defa Zorlu Center’da girdi. Bu bizim için çok önemliydi; rehber köpeklerin kalabalık ve yüksek sesli ortamlarda bulunması ilk kez Zorlu Center’da gerçekleşti. Erişilebilirlik konusunda rehber köpekler çok önemli, ama göremeyen bir kişinin tek başına alışverişini yapabiliyor olması, tek başına bir kafede oturması ve özgür bir şekilde dolaşması kadar muhteşem bir şey olamaz. Zorlu Center, bunu en kolay hale getirmeye çalıştı. Türkiye, 30 Mart 2007 tarihinden beri Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi’ne taraftır. Bu bağlamda Zorlu Center, göremeyen kişilerin bağımsız hareketini sağlamasından dolayı, rehber köpeklere ilk günden itibaren çok destek verdi.
Bu, daha önce Türkiye’de veya yurtdışında örneği olan bir proje midir? Projeyi farklı ve özel kılan noktalar nelerdir?
Avrupa’da ve dünyada buna benzer projeler vardı, ama burada en önemli nokta göremeyen kişinin her açıdan erişilebilirliğinin sağlanması. Hem teknolojik uygulamalar hem de Braille alfabesi ve sesli sistem ile destek verdiği için, bütünlüğü sağlaması bakımından Türkiye’de gerçekleşen ilk proje diyebiliriz. Avrupa’daki birçok kuruma da örnek oldu; keza Avrupa ve Amerika’da iki ayrı ödüle layık görüldü. Hem insan kaynağı hem teknoloji hem de rehber köpeklerin erişilebilirliği konusunda çok çaba sarf edildi. Tüm engel gruplarına yönelik çalışmalarından dolayı, engelli haklarını savunan bir kişi olarak, şahsım ve Rehber Köpekler Derneği adına teşekkür ediyorum.
Proje, görme engelliler arasında nasıl bir etki yarattı? Ne gibi tepkiler aldınız?
“Zorlu’da Engel Yok” projesi ile birlikte göremeyen kişilerin, erişilebilir alanların varlığı ile ilgili farkındalığı artarken, rehber köpeklere talep de oldukça fazlalaştı. Tabii ki çok genç bir derneğiz. Eğitmen ve köpek sayısının artması ile bu talepleri karşılamayı hedefliyoruz. Zorlu Center, Türkiye’de bir ilk olan bu genç derneğin projesine inanılmaz destek verdi. Bu destek de erişilebilirlik için çığır açabilecek ölçüdeydi. Türkiye’de diğer kurumlar nezdinde farkındalığı artırmak, göremeyen kişilerin de sosyal hayatının varlığını göstermek açısından Zorlu Center’ın bu konudaki çabası çok büyük. Türkiye’de büyük bir başlangıcın ilk adımlarını atarak, bizim de kahramanımız olduğunu söyleyebiliriz.
“Geliştiren adımları birlikte attık, herkesin imkânsız olarak gördüğü şeyleri Zorlu Center’ın da desteğini alarak gerçekleştirdik.”
Projenin Avrupa ve dünyada ödüller kazanmasını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Zorlu Center’ın, alışveriş merkezini engelliler için “Erişilebilir ve Sosyalleşilebilir Destinasyon” yapmayı amaçlayan bu proje ile International Council of Shopping Centers (ICSC) Foundation’dan önce Avrupa sonra da dünya çapında ödül kazanması, bugüne kadar gösterdiği çabaların ne kadar değerli olduğunun işaretidir. Her iki ödül ile birlikte ICSC Foundation’dan kazanılan toplamda 25.000 dolarlık maddi destek de derneğimiz için çok değerli. Maddi desteğin yanı sıra projenin hem Avrupa’da hem de dünyada birinci seçilmesi bize inanılmaz bir motivasyon sağladı.
